Đề án trợ giúp người khuyết tật giai đoạn 2012 – 2020 vừa được Thủ tướng phê duyệt đặt mục tiêu đến năm 2015 sẽ có 250.000 người khuyết tật trong độ tuổi lao động còn khả năng lao động được học nghề và tạo việc làm phù hợp. Tuy nhiên, để thực hiện được điều này, cần có sự chung tay của toàn xã hội. Trong thực tế, vì nhiều lý do khác nhau mà người khuyết tật vẫn còn gặp nhiều khó khăn khi tìm việc như sức khỏe yếu, trình độ tay nghề chưa cao, thiếu tự tin, chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp tuyển dụng người khuyết tật làm việc còn nhiều hạn chế.

Hiện nay, số người khuyết tật tại thành phố Hồ Chí Minh chiếm khoảng 1% dân số, trong đó có khoảng 15.000 người khuyết tật đang trong độ tuổi lao động. Theo Trung tâm dự báo nhu cầu nhân lực và thông tin thị trường lao động thành phố, trong giai đoạn 2012 – 2015 và hướng đến năm 2020, bình quân mỗi năm thành phố thu hút trên 260.000 chỗ làm, trong đó những nhóm ngành như: công nghệ thông tin, điện – điện tử, kế toán, may, giày da, thủ công mỹ nghệ… có thể sử dụng nhiều người khuyết tật. Với các giải pháp đào tạo nghề, tạo việc làm cho người khuyết tật, mỗi năm thành phố đã giúp đỡ hàng ngàn người khuyết tật có nghề và có việc làm.

Tại Trung tâm bảo trợ – dạy nghề và tạo việc làm cho người tàn tật thành phố, từ đầu năm đến nay, trung tâm đã hỗ trợ cho trên 800 người khuyết tật có việc làm, đào tạo hơn 800 lượt học viên cho các lớp cắt may, sửa xe, điện cơ, điện máy, trang điểm… Bên cạnh đó, các học viên còn được trung tâm tổ chức học nâng cao trình độ văn hóa theo chương trình giáo dục thường xuyên của Bộ Giáo dục. Toàn bộ các chương trình giảng dạy và trợ giúp việc làm đều không thu phí.

Theo Trung tâm bảo trợ – dạy nghề và tạo việc làm cho người tàn tật thành phố, đa số phản hồi từ các doanh nghiệp đều đánh giá cao tinh thần ham học hỏi, chịu thương chịu khó của người lao động khuyết tật.

Tuy nhiên, thật sự vấn đề đào tạo dạy nghề và việc làm của người khuyết tật trong thực tế thị trường lao động vẫn còn quá nhiều khoảng cách, nan giải. Số liệu thống kê của Thư viện Khoa học tổng hợp TPHCM cho thấy, tỷ lệ người khuyết tật có nhu cầu lao động, song chưa có việc làm trên cả nước chiếm khoảng 30%. Do sức khỏe yếu, lại không được học hành đầy đủ (chỉ khoảng 6% người khuyết tật học hết bậc Trung học phổ thông, trên 20% có trình độ Trung học cơ sở), nên cơ hội kiếm việc làm của họ là gần như không có. Mặt khác, các doanh nghiệp còn chưa mặn mà với việc tuyển dụng người lao động khuyết tật, còn phân biệt đối xử giữa người khuyết tật với người bình thường.

Một cơ sở sản xuất có sử dụng lao động là người khuyết tật. Ảnh minh họa.

Chị Lữ Thị Cẩm Ngân – một người khuyết tật cho biết: “Khi người ta muốn xin việc làm thì người ta đã suy nghĩ công việc đó có phù hợp với mình hay không, mình có đảm nhận được hay không. Nhưng doanh nghiệp tuyển dụng còn nghĩ là mình có nhanh nhẹn hay không so với người bình thường. Giữa hai người đi xin việc, một người khuyết tật với một người bình thường, tất nhiên người ta sẽ chọn người bình thường. Tôi muốn doanh nghiệp có cách nhìn thay đổi hơn đối với người khuyết tật”.

Bên cạnh đó, đối với những người khuyết tật tìm được việc làm, chỉ có khoảng 25% duy trì được công việc ổn định. Trước hết là do điều kiện làm việc của doanh nghiệp còn chưa phù hợp với sức khỏe của người khuyết tật. Nhiều doanh nghiệp đặt trụ sở tại các cao ốc hoặc vùng ngoại thành, khiến việc đi lại của người khuyết tật gặp nhiều khó khăn. Đó là chưa kể đến mức thu nhập bình quân của người lao động khuyết tật chỉ khoảng 2,5 – 3 triệu, còn thấp so với yêu cầu trang trải cuộc sống hiện nay. Muốn kiếm thêm thu nhập, họ phải cố gắng làm thêm, tăng ca, nhưng sức khỏe lại không đảm bảo. Do đó, nhiều người khuyết tật phải bỏ dở công việc mặc dù rất mong muốn ổn định chỗ làm.

Mặt khác cũng phải nhìn nhận rằng, trên thực tế, doanh nghiệp cũng có cái khó của họ. Có những doanh nghiệp sẵn sàng nhận người khuyết tật vào làm việc. Nhưng khó khăn ở chỗ làm sao để dung hòa lợi ích giữa người lao động khuyết tật và doanh nghiệp, khi mà nhiều người lao động khuyết tật có trình độ tay nghề còn chưa cao, thiếu tự tin.

Ngoài ra, chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp tuyển dụng người khuyết tật làm việc còn nhiều hạn chế. Chị Lê Thị Cẩm Dân – đại diện công ty cổ phần Thần Tài Phúc Thuận, quận Bình Tân – một doanh nghiệp đang tuyển dụng người khuyết tật vào làm việc đã chia sẻ: “Công ty tôi nhận người khuyết tật vào làm việc từ khi mới thành lập. Trong quá trình làm việc, có một số bạn có cố gắng nhưng cũng có một số bạn dễ nản lòng. Trong công việc thì công việc nào cũng gặp nhiều khó khăn, nhưng quan trọng là các bạn phải yêu nghề. Theo công ty thì Nhà nước nên hỗ trợ cho doanh nghiệp về thuế để doanh nghiệp có thể hỗ trợ lại cho người khuyết tật”.

Trong xã hội, người khuyết tật là đối tượng luôn được Đảng, Nhà nước và xã hội chú trọng quan tâm. Tuy nhiên, những khiếm khuyết đã ngăn cản hoặc hạn chế người khuyết tật tham gia thuận lợi vào thị trường lao động để có một việc làm ổn định. Do đó, bà Nguyễn Thị Nhung – Phó giám đốc Trung tâm bảo trợ – dạy nghề và tạo việc làm cho người tàn tật thành phố cho rằng: “Xã hội và cộng đồng nên quan tâm hơn đến việc hỗ trợ cho những hoạt động vì người khuyết tật, hỗ trợ nâng cấp trang thiết bị dạy nghề cho các cơ sở dạy nghề cho người khuyết tật để phù hợp với thị trường lao động. Ngoài ra cần có những chương trình tiếp cận với người khuyết tật ngay tại địa phương để người khuyết tật dễ dàng hòa nhập với cộng đồng, tiếp cận với các cơ hội việc làm”.

Theo quy luật của thị trường lao động, ở nhiều lĩnh vực và ngành nghề, cung luôn luôn vượt cầu. Người lành lặn tìm được việc làm đã khó, người khuyết tật tìm việc làm còn khó hơn. Vì vậy, điều kiện tiên quyết là phải nâng cao trình độ chuyên môn của người khuyết tật. Người khuyết tật phải được đào tạo nghề phù hợp, phải có sự đầu tư cả về dạy và học để vững chuyên môn, giỏi tay nghề thì mới đáp ứng được yêu cầu của nhà tuyển dụng. Những thông tin về việc làm cho người khuyết tật cũng cần phải được chia sẻ và nhân rộng. Và một điều không kém phần quan trọng là cần thay đổi quan niệm của các nhà tuyển dụng về người khuyết tật. Họ không chỉ là đối tượng cần ưu tiên, mà còn là những lao động đầy tiềm năng.

Tuyển dụng người khuyết tật không phải là làm từ thiện, mà vì năng lực của họ đáp ứng được yêu cầu công việc, đồng thời cũng là tạo điều kiện cho họ hòa nhập tốt hơn. Vì thế, cần phải có những cách đối xử bình đẳng. Tất cả đòi hỏi sự nỗ lực, phối hợp của tất cả các cấp, ngành, đơn vị liên quan và bản thân người khuyết tật để vấn đề việc làm ngày càng có những chuyển biến tích cực hơn, giúp người khuyết tật ổn định cuộc sống.

Theo voh.com.vn